Het is de vraag hoeveel energie bewoners/eigenaren gebruiken in en met de woning, of het gebruik efficiënt is en welke energiebesparende maatregelen genomen kunnen worden. Een leidraad om over na te denken:
- Ons gedrag, vastgeroest in patronen
- Zoek naar inspirerende tips om te verduurzamen
- Structuur bij het aanpassen van de woning
- Kleine aanpassingen in huis
- Grote aanpassingen in en aan de woning
- Ons gedrag in vaste patronen
Het aanpassen van onze standaarden als gevolg van de klimaatverandering begint met het beïnvloeden van ons gedrag. Invloeden om ons heen en de eigen ambitie spelen hierbij een rol.
Er zijn in ons dagelijks doen en laten enorm veel vastgeroeste handelingen, zonder dat er bij nagedacht wordt. Gelukkig, want voor het beredeneren van routinehandelingen is überhaupt geen tijd. Routine in het eigen gedrag ontstaat tijdens de opvoeding, door op te letten hoe een ander het doet en door zelfontplooiing. Bijvoorbeeld voor het naar bed gaan in alle kamers verlichting uit en verwarming laag of uit. Dat hebben we ‘vroeger’ zo geleerd van onze ouders, of niet. Tientallen jaren nooit stil gestaan bij energiegebruik? Het zal dan best wat moeite kosten om gedrag aan te passen.
Interessant is het onderzoek van het CBS “Klimaatverandering en energietransitie: opvattingen en gedrag van Nederlanders in 2020”, waarvan in 2021 een rapport verscheen. Leuk om helemaal te lezen, of onder andere: § 1. Samenvatting, § 4. Duurzaam wonen en § 7. Klimaatbewuste leefstijl
2. Zoek naar inspirerende tips om te verduurzamen. Kijk gerust eens op:
- Een duurzaamheidsprofiel van uw woning; Duurzaamheidsprofiel (hypotheekbond.nl)
- De overheid; zetookdeknopom.nl/thuis
- Milieu Centraal; leuk om de doen is de bespaartest
- Tien tips over energiezuinig van Wijzer in Geldzaken
3. Structuur bij het aanpassen van de woning (maak een plan)
In een tijdlijn kan gesteld worden dat thans, in 2024, verduurzamen in een startfase zit en er moeten nog veel ervaringen opgedaan worden. Ook is te verwachten dat in de komende 25 jaar vele vernieuwingen ingevoerd zullen worden. Naast zuiniger omgaan met energie is het afbouwen van gebruik van fossiele grondstoffen en toepassen van hernieuwbare energie aan de orde.
Om te voorkomen dat ingrijpende verduurzamingsmaatregelen in en aan de woning worden genomen, die achteraf bezien geen of weinig soelaas bieden, is onderzoek voorafgaand aan de beslissing tot verduurzamen sterk aan te raden.
Sinds de start van de industriële revolutie (1760) is vervuiling en klimaatverandering fors toegenomen en het heeft lang geduurd voordat beseft werd dat de aarde ons niet ongelimiteerd van dienst kan zijn, zonder dat . Ongeveer 200 jaar later, in 1972, luidden twee instanties de noodklok. De VN hield in Stockholm een conferentie over het Menselijk Leefmilieu en publiceerde de Stockholm verklaring. Een ander signaal werd afgegeven door een team wetenschappers (Club van Rome) met het rapport Grenzen aan de Groei. Enkele actuele ontwikkelingen zijn op VN niveau de Millennium-doelstellingen en in 2015 de Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen en dichter bij huis de Klimaatwet, die in 2019 is aangenomen.
Om nu te verduurzamen en de energietransitie in beweging te krijgen moeten veel vaste patronen omgezet worden. Binnen het kader van deze website blijft de focus op mens en woning. Wel moet gezegd worden dat veel actuele ontwikkelingen in de verkenningsfase zitten en dan onverwachte belemmeringen bij het verduurzamen aan het licht komen. Het is raadzaam om met verduurzamen van de woning te beseffen dat niet alles in één keer goed is.
In volgorde van logisch denken en beschikbaar budget kan bij het verduurzamen van de woning gedacht worden aan kleine en grote aanpassingen in en aan de woning (het gebouw). Ook is het van belang te controleren of het advies om te verduurzamen gebaseerd is op volledigheid en juistheden. Medewerkers van adviesbureaus en installatiebedrijven hebben doorgaans een commercieel belang en in september 2023 rapporteerde Nieuwsuur over belangenverstrengeling.
4. Kleine aanpassingen (enkele voorbeelden)
Bij het toepassen van kleine maatregelen is doorgaans geen advies, of klein advies aan de orde. Enkele voorbeelden
Apparaten in huis. Veel energie kan bespaard worden bij het gebruik van elektrische apparatuur. Niet dat hiermee de aanpassing van de woning aan de orde is, maar toch goed om even te noemen. Apparaten uitzetten is het meest effectief als ook de stand-by uit is, waarbij een bespaarstekker of een stekkerdoos met aan/uit knop een oplossing kan bieden. Het energielabel voor elektrische apparaten is in 2021 herzien en nieuwe apparaten moeten aan dit label voldoen.
Verlichting. Gebruik ledverlichting! Energie van traditionele lampen wordt gebruikt voor licht en warmte. Verlichten is het beoogde doel en warmte is verlies van energie. Ledverlichting verbruikt nauwelijks energie.
Gloeilampen en halogeenlampen kunnen voor het besparen van kosten onmiddellijk vervangen worden door ledlampen. Een spaarlamp en de TL-lamp kunnen de levensduur uitzitten, want het energieverbruik is enigszins gelijk aan die van de ledlamp. Vanwege de schadelijke gassen in de spaarlamp en de TL-lamp is de ledlamp een betere keuze.
Tochtstrippen en tochtstoppers zijn slimme oplossingen bij het afstoppen van de koude luchtstroom in huis.
5. Grote aanpassingen in en aan de woning
Hier kan gedacht worden aan het isoleren van dak, muur en vloer en het plaatsen van thermopane ramen.
Een eerste oriëntatie kan ter hand genomen worden door online een check te doen. Dit kan met een verbetercheck van de woning of bekijk de tips in het gratis op te vragen duurzaamheidsprofiel van de woning; vraag hier het rapport op.
Een volgende stap is het laten opstellen van een energieprestatierapport van de woning door een erkend adviseur. In het rapport worden ook tips gegeven om het verduurzamen verder in gang te zetten.
Ook is het een afweging om bij grote projecten de regie in eigen hand te houden, of om het project uit te besteden. Selectie van de juiste uitvoerder, controle tijdens de uitvoering en registratie van het energielabel vragen om inzicht kennis van zaken.
Verduurzamen van woningen heeft ook bij de gemeente aandacht en wellicht ligt wijkgerichte aanpak in het verschiet. Collectieve aanpak in regie met de gemeente is voordeliger dan een individuele aanpak.